Strafrechtelijke bestuurders-aansprakelijkheid onder het nieuwe Strafwetboek

Strafrechtelijke bestuurdersaansprakelijkheid vormt een toenemend risico voor bedrijfsleiders in België. Met de invoering van het nieuwe Strafwetboek worden de spelregels opnieuw gedefinieerd, wat extra waakzaamheid vereist. Als bestuurder kunt u persoonlijk vervolgd worden voor inbreuken die binnen uw vennootschap plaatsvinden, zelfs wanneer u niet rechtstreeks betrokken was bij de strafbare handelingen.

Hierdoor lopen bedrijven en hun bestuurders strafrechtelijke risico’s, vaak zonder dit te weten. Bestuurders doen er dan ook goed aan om voorzorgsmaatregelen te nemen, maar ook om alert te zijn voor deze risico’s.

Wanneer is een bestuurder strafrechtelijk aansprakelijk?

Als bestuurder of leidinggevende bent u strafrechtelijk aanspreekbaar wanneer u een strafbaar feit pleegt of nalaat in te grijpen bij strafbare feiten binnen uw onderneming. Het gaat hierbij om twee scenario’s:

Persoonlijke betrokkenheid bij het misdrijf
Het niet nemen van redelijke voorzorgsmaatregelen om misdrijven te voorkomen

Voorbeelden van strafbare feiten waarvoor een bestuurder aansprakelijk kan worden gesteld:

Valsheid in geschrifte: bijvoorbeeld wanneer de jaarrekening van de onderneming vervalst is.

Fiscale fraude: bijvoorbeeld het opzettelijk onjuist aangeven van belastingen.

Milieudelicten: bijvoorbeeld het al dan niet opzettelijk illegaal lozen van afval, maar ook ecocide (het opzettelijk toebrengen van ernstige, grootschalige en langdurige schade aan het milieu).

Inbreuken op de Welzijnswet: zoals pesten op het werk.

Arbeidsongevallen: bijvoorbeeld een ernstig arbeidsongeval te wijten aan onvoldoende veiligheidsvoorzieningen.

Belangrijk om te weten is dat de strafrechtelijke aansprakelijkheid van de rechtspersoon de persoonlijke strafrechtelijke verantwoordelijkheid van de bestuurder niet uitsluit. Beide kunnen parallel vervolgd worden voor dezelfde feiten, wat het risico voor bestuurders aanzienlijk verhoogt.

Het nieuwe Strafwetboek: fundamentele wijzigingen voor bestuurders

Het nieuwe Strafwetboek België 2026 introduceert verschillende belangrijke wijzigingen met specifieke bijkomende risico’s voor bestuurders. Hieronder een greep uit enkele belangrijke veranderingen:

Nieuwe financiële straffen: Het nieuwe Strafwetboek voert een bijkomende “geldstraf” in, die boven op de reeds bestaande geldboete en verbeurdverklaringen kan worden opgelegd. Deze geldstraf houdt rekening met de middelen van de betrokkene en de winst die de betrokkene haalde of hoopte te halen uit het misdrijf.

Strengere beoordeling van ‘wetende nalatigheid’: Wanneer u als bestuurder op de hoogte had kunnen zijn van onregelmatigheden maar nalaat in te grijpen, kan dit een deelnemingsdaad aan een misdrijf uitmaken. Als u dus signalen opvangt van strafbaar gedrag en niet hebt opgetreden, loopt u een reëel risico op vervolging.
Nieuwe strafuitvoeringsmodaliteiten: Het nieuwe wetboek voorziet ook in alternatieve straffen zoals beroepsverboden die bijzonder impactvol kunnen zijn voor bestuurders. Elke veroordeelde die ernstig misbruik gemaakt heeft van zijn beroep kan een beroepsverbod krijgen tot maximaal 5 jaar.
Dienstverleningsstraf: Er wordt verder ook een dienstverleningsstraf ingevoerd waarbij de onderneming wordt verplicht om bepaalde diensten te verrichten ten voordele van de gemeenschap. Wie die “dienst” dan precies moet uitvoeren is op heden niet duidelijk.

Persoonlijke vermogensrisico’s: Naast strafrechtelijke sancties kunnen bestuurders geconfronteerd worden met verbeurdverklaring van persoonlijke vermogensbestanddelen bij ernstige inbreuken.

Aangepaste verjaringstermijnen: Voor bepaalde economische misdrijven worden de verjaringstermijnen verlengd, wat het risico op vervolging vergroot.

Juridische bijstand bij strafrechtelijke bestuurdersaansprakelijkheid

Wanneer u geconfronteerd wordt met een mogelijke (strafrechtelijk) bestuurdersrisico, is snelle en gespecialiseerde juridische bijstand essentieel. Onze specialisten in ondernemingsstrafrecht helpen u zowel preventief als bij concrete problemen:

Preventieve screening van uw huidige bestuurderspraktijk en process flow

Ontwikkeling van compliance-programma’s op maat van uw onderneming

Begeleiding bij interne onderzoeken naar mogelijke onregelmatigheden

Het uitwerken van een delegatie van bevoegdheden: zo wordt duidelijk bepaald wie verantwoordelijk is voor welke taak van toezicht of leiding

Verdediging bij strafrechtelijke onderzoeken en vervolgingen

Onderhandeling met het openbaar ministerie over mogelijke schikkingen

Lees hier onze blog: “beperk het risico op strafrechtelijke aansprakelijkheid binnen je onderneming”

Uw vennootschap voorbereiden op de meest recente strafrechtelijke hervorming

Het nieuwe Strafwetboek treedt in werking op 6 april 2026. Gebruik de komende periode om uw onderneming en bestuurders te beschermen tegen strafrechtelijke vervolging.

Neem vandaag nog contact op met onze kantoren in Gent, Halle, Hasselt of Brussel voor een vrijblijvend gesprek over uw specifieke situatie en hoe wij u kunnen helpen om de risico’s van strafrechtelijke bestuurdersaansprakelijkheid te beheersen.

DGDM strafrecht advocaten