Moeten kinderen anoniem gehoord worden bij echtscheiding van ouders?

Aldus minister van Justitie Koen GEENS dient gesleuteld te worden aan de huidige wetgeving waar deze thans toelaat dat bij een echtscheidingsprocedure het verslag van het horen van het kind nadien door de ouders kan worden ingelezen. Kinderen zouden hun verhaal bij de rechter moeten kunnen doen zonder hierin geremd te worden door een schrik dat moeder of vader hun visie, ervaringen … kunnen lezen.

Op heden is het zo dat indien ouders uit de echt aan het scheiden zijn en er discussie is nopens bijvoorbeeld de verblijfsregeling van de kinderen, kinderen van ouder dan 12 jaar een brief ontvangen van de rechtbank met de vraag of zij gehoord willen worden. Hierbij weze opgemerkt dat het een hoorrecht betreft en geen hoorplicht. De kinderen kunnen namelijk weigeren op dit verzoek in te gaan.

Gaan zij hier echter wel op in, dan worden zij uitgenodigd op het kabinet van de rechter die zich buigt over het dossier en wordt een gesprek gevoerd met de minderjarige waarin naar de belevingen, voorkeuren e.d.m. van het kind wordt gepolst. Van dit gesprek wordt een verslag opgemaakt dat vervolgens in het dossier wordt gevoegd. Dit dossier kan ingekeken worden door beide ouders en hun respectievelijke raadslieden.

De praktijk leert ons echter dat bij discussies voor ouders, het voor de kinderen geen evidentie is om vrijuit te spreken bij een rechter. Een kind wil namelijk geen partij moeten kiezen, of het gevoel hebben partij te moeten kiezen. Om deze reden werd tot op heden door ons kantoor in dergelijke gevallen aan het kind geadviseerd om deze boodschap over te maken aan de rechter die het gesprek voert. Menige rechters nemen deze boodschap van het kind correct aan en houden hiermee rekening door geen officieel verslag op te maken van het gesprek met de minderjarige, iets wat indruist tegen de huidige wettelijke bepalingen. Terecht heeft kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen opgeworpen dat het opmaken van een verslag dat door elke partij kan worden ingezien, bij vele kinderen een remmend effect heeft. Ook wij als echtscheidingsadvocaten hadden dit reeds ervaren.

De oplossing aldus minister GEENS zou zijn om het horen van het kind anoniem te maken waarbij de inhoud van het gesprek tussen de rechter en het kind, vertrouwelijk blijft. Teneinde de puurheid van de verklaringen van het kind te behouden, kunnen we dit voorstel enkel maar toejuichen. Geen enkele partij is immers gebaat met een gekleurde verklaring van een kind, nu het kind niet voluit zijn of haar mening durft te geven.

Het gebrek aan kennisname van het verslag van dit gesprek heeft echter tot gevolg dat beide ouders aldus geen zicht zullen hebben op de mening van hun kind waardoor zij zich minder kunnen voorbereiden op een eventuele nuancering. Er mag immers niet uit het oog worden verloren dat in de praktijk tijdens de debatten, de rechter de ouders met de informatie die hij heeft ontvangen tijdens het vertrouwelijke gesprek, zal confronteren. Of zal hiermee in het wetsontwerp tevens rekening worden gehouden?

In de gevallen waarbij de mening van het kind gekleurd is door bijvoorbeeld een zeer sterk loyauteitsgevoel naar de ene ouder door een hoofdverblijf bij deze ene ouder, kan de benadeelde ouder zich hier niet ten goede op voorbereiden. Ouders zullen met de mening, gevoelens, wensen … van hun kind worden geconfronteerd op het ogenblik dat de zaak dient gepleit te worden.

Het hoeft weinig betoog dat ook ouders maar mensen zijn met gevoelens die op dergelijke momenten kunnen worden overdonderd door de ontvangen informatie. Dienen zij op dat eigenste ogenblik hun repliek te geven? Of dient aan de ouders nadien de tijd worden toegekend om de inhoud te bespreken met hun raadsman?

Het voorstel van wetsontwerp dient worden afgewacht…