Het overlaten van een onderneming: tips en aandachtspunten.

Voorbereiding

Een eerste stap in het overname proces betreft de voorbereiding van een eventuele overname. Is uw onderneming klaar voor verkoop?

Het “verkoopsklaar” maken van uw onderneming zorgt ervoor dat uw onderneming aantrekkelijk is voor potentiële kopers en de waarde (en dus de potentiële prijs) ervan kan worden gemaximaliseerd. Hierbij heeft u best de nodige aandacht voor onder meer:

Een transparante en nauwkeurige boekhouding
Een sterke cashflow
Een geoptimaliseerde kostenstructuur

Daarnaast is het ook belangrijk om te oordelen op welke manier u uw onderneming zal overlaten: verkoopt uw de aandelen die u bezit (aandelenoverdracht of share deal) of kiest u voor de verkoop van activa van de onderneming (zoals bijv. de vrachtwagens en ander laadmateriaal) (verkoop van een handelsfonds of asset deal)? Beiden vormen zijn verschillend en hebben dan ook verschillende gevolgen.

In vele gevallen betreft ook het vastgoed in de vennootschap een aandachtspunt. Soms wordt dit immers voorafgaandelijk aan een transactie afgesplitst naar een patrimoniumvennootschap om in de vennootschap die u verkoopt (de target) enkel bijvoorbeeld ‘exploitatie van transport’ over te houden.

Uiteraard staat u niet alleen in het nemen van deze beslissingen, die de richting van het overnameproces verder bepalen. Ook in deze fase van het traject helpt DGDM graag en doet zij graag beroep op een breed netwerk van betrouwbare partners.

Contact leggen met potentiële kopers

Na het leggen van contacten met potentiële kopers kunnen de overnamegesprekken starten.

Belangrijk hierbij is om de vertrouwelijkheid van interne documenten en gegevens van uw onderneming te beschermen. Om die reden adviseren wij dat partijen voorafgaandelijk aan deze gesprekken en het uitwisselen van deze informatie een geheimhoudingsovereenkomst (“Non-Disclosure Agreement”) ondertekenen.

Letter of Intent

Uit de eerste gesprekken komen meestal de eerste principes naar voren die voor elk van de partijen belangrijk zijn. Dergelijke principes worden vaak in een principe- of intentieovereenkomst gegoten (al dan niet bindend), die in het vakjargon een Letter of Intent (LOI) wordt genoemd. Een LOI beschrijft meestal hoe partijen het verdere verloop van het proces zien, eventueel hoe de koopprijs wordt berekend en aan welke voorwaarden ze (al dan niet exclusief) in dit proces stappen en met elkaar zullen onderhandelen. Aan de opmaak hiervan moet dan ook de nodige aandacht worden besteed.

Due diligence

Weten wat u koopt is belangrijk. Een koper zal dan ook standaard een onderzoek verwachten naar uw onderneming (de target). Dit onderzoek wordt een due diligence genoemd. Tijdens de due diligence gaat de koper (samen met adviseurs) een doorlichting uitvoeren van uw onderneming om de eventuele risico’s in te schatten en de prijs te valideren (of te bepalen). De informatie die aan de koper wordt meegedeeld in het kader van de due diligence wordt verzameld in een virtuele data room. Het gaat hier om de persoonlijke gegevens, overeenkomsten en informatie van uw bedrijf die worden gedeeld en dus optimaal moeten worden beschermd. Het hosten van een data room is geen sinecure en vereist dan ook de nodige voorzichtigheid. Hiervoor kan onder meer beroep worden gedaan op beveiligde data room-platformen. Ook hierin heeft DGDM de juiste ervaring en doen wij beroep op de juiste partners.

SPA, APA en andere transactiedocumenten

De echte koop-verkoopovereenkomst, die de overdracht van de aandelen (Share Purchase Agreement of SPA), dan wel van de Activa (Asset Purchase Agreement of APA) beschrijft en moduleert moet dan nog volgen.

Vaak wordt er van de verkoper van een onderneming verwacht dat deze verklaringen en waarborgen aflegt over de target in kwestie. Deze verklaringen en waarborgen (representations and warranties) zijn het hart van de overeenkomst en bepalen in grote mate de aansprakelijkheid van de verkoper onder de koop-verkoop. Ook voor deze verklaringen en waarborgen is het due diligence onderzoek van zeer groot belang, voor beide partijen. Juridisch advies en een scherp oog bij het opstellen van deze verklaringen en waarborgen is dan ook onontbeerlijk en bespaart u achteraf veel problemen en discussies.

Naast de koop-verkoopovereenkomst (SPA of APA) worden er vaak nog bijkomende transactiedocumenten gesloten, afhankelijk van de structuur van de transactie en de verwachtingen van partijen:

Misschien blijft u nog even actief binnen de onderneming, zij het niet meer als aandeelhouder, maar wel als manager? In dat geval wordt er bijkomend een management-, samenwerking of dienstverleningsovereenkomst gesloten.
Heeft de aandelenoverdracht slechts betrekking op een deel van uw aandelen? Dan zal u in de toekomst met de koper moeten samenwerken binnen de onderneming. Hierbij blijft de leuze “goede afspraken maken goede vrienden” ongelooflijk belangrijk. Afspraken omtrent het aandeelhouderschap binnen een onderneming worden dan ook vastgelegd in een aandeelhoudersovereenkomst.

M&A en de overdracht van een onderneming blijft dus maatwerk, met een verscheidenheid aan transactiedocumenten afhankelijk van de dealstructuur en -grootte.

DGDM transport en logistiek

Concreet voorbeeld uit de transportsector:

Elke sector heeft haar eigen karakter en dat is voor de transportsector niet anders. Bij een overnametransactie in de transportsector komen dus enkele bijzondere aspecten kijken, buiten het normale proces van zo een transactie. Hieronder gaan we in op enkele van deze bijzonderheden:

Personeel:

De overdracht van een transportonderneming impliceert in bepaalde gevallen ook de overdracht van de werknemers. Bij een asset deal, waarbij (een deel van de) activa van de onderneming wordt verkocht, maken de werknemers van de onderneming soms ook deel uit van de overdracht.

Uiteraard dienen de rechten van uw werknemers, de werkgever en de onderneming te worden gerespecteerd. Om hier klaarheid in te scheppen voorzag de Belgische wetgever in CAO nr. 32bis, die in de eerste plaats de rechten van de werknemers beschermt wanneer zij ingevolge een overdracht een nieuwe werkgever krijgen.

Het is voor de koper en de verkoper van de onderneming van erg groot belang om de procedures zoals voorgeschreven in CAO nr. 32bis correct te volgen, om latere problemen te vermijden.

Bij een share deal daarentegen is het uiteraard van groot belang dat u als verkoper kan bewijzen dat de onderneming haar verplichtingen inzake sociaal recht en sociale zekerheid heeft nageleefd.

Vergunningen en verzekeringen:

De transportsector wordt gekenmerkt door enkele vergunningsverplichtingen (zoals LVZ’s, ADR, vervoersvergunningen…). De aanwezigheid van de juiste vergunningen in uw transportondernemingen zal vaak de waarde van uw onderneming (en dus mogelijk ook de prijs voor de aandelen of de activa ervan) beïnvloeden.

Ook de aanwezigheid van de verplichte en benodigde verzekeringen voor uw transportonderneming is essentieel voor de overdracht ervan. Toekomstig verlies voor de onderneming ingevolge het ontbreken van een verzekering of onderverzekering heeft mogelijk een negatieve impact op de waarde of prijs. Een controle naar de verzekeringen van de transportonderneming in kwestie en haar activa is in elke transactie dan ook een zeer belangrijk gegeven.

Garanties en borgstellingen – vloot:

Om haar investeringen (zoals vrachtwagens en andere activa) te financieren stelt de transportonderneming (of misschien u als aandeelhouder/bestuurder) zich (persoonlijk) borg. Met al deze juridische verhoudingen moet ook, zeker in het geval van een transactie, correct worden omgegaan.

We verwijzen hiervoor in het bijzonder naar de borgtocht in het kader van de vervoersvergunning. Elke onderneming die een activiteit van goederenvervoer in België wil uitoefenen, dient immers een vervoersvergunning aan te vragen bij de FOD Mobiliteit. Voor het verkrijgen van dergelijke vergunning vereist de FOD Mobiliteit van een borgtocht door de transportonderneming, die € 9.000,00 bedraagt voor een eerste vrachtwagen en € 5.000,00 voor elke bijkomende vrachtwagen.

Indien een vrachtwagen door uw transportonderneming wordt verkocht in het kader van een asset deal of wanneer u zich persoonlijk borg stelde hiervoor en de onderneming na een share deal geen houder meer is van de vervoersvergunning, kan door u als verkoper om de handlichting van de borgtocht worden verzocht. Bij de vrijgave van deze borgstellingen laat u zich best correct adviseren.