Een vennootschap oprichten na 1 mei 2019
Kantoornieuws
20 februari 2019
In dit hoofdstuk van ons Dossier Nieuw wetboek vennootschappen vertellen we wat er sinds 1 mei 2019 veranderd is voor de oprichting van een vennootschap en de statutaire zetel.
We beginnen met de veranderingen voor de oprichting van een vennootschap.
Oprichting
Less is more: vennootschapsvormen vereenvoudigd
Het overkoepelende idee achter de hervorming van het wetboek vennootschapsrecht is om te vereenvoudigen. Dat geldt ook, en in grote mate zelfs, voor de keuze in vennootschapsvormen.
Welke vormen verdwijnen?
Een groot deel van de vennootschapsvormen werd afgeschaft:
- de stille en tijdelijke handelsvennootschap
- de CVOA
- het ESV
- de LV
- de EBVBA
- de S-BVBA
- de Comm.VA
- de VSO
Aan de drie Europese vennootschapsvormen, meer bepaald de SE (Europese vennootschap), SCE (Europese coöperatieve vennootschap) en het EESV (Europees Economisch Samenwerkingsverband) werd niet geraakt, gewoonweg omdat deze Europees geregeld zijn en de Belgische wetgever daar dus niet aan kan tornen.
Resterende vennootschapsvormen
Voortaan kan je enkel nog kiezen uit deze zes Belgische vennootschapsvormen:
- de Maatschap
- de VOF (Vennootschap Onder Firma)
- de CommV (Commanditaire Vennootschap)
- de NV (Naamloze Vennootschap)
- de BV (Besloten Vennootschap)
- de CV (Coöperatieve Vennootschap)
Hieronder bespreken we de veranderingen per vennootschapsvorm.
De Maatschap
Dit is de enige personenvennootschap die blijft behouden als aparte vennootschapsvorm. De maatschap wordt in het leven geroepen door een vennootschapsovereenkomst te sluiten. De vennoten zijn onbeperkt aansprakelijk voor de verbintenissen van de vennootschap. Als basisvorm heeft de maatschap geen rechtspersoonlijkheid. Er zijn echter twee varianten mogelijk op deze basisvorm, de VOF en de CommV., die beiden wel rechtspersoonlijkheid genieten (zie verder).
Een vennootschap die niet beantwoordt aan de in het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (‘WVV’) of in bijzondere wetgeving opgenomen definities van andere vennootschappen is per definitie een maatschap. Het risico voor de vennoten hierbij is immers de onbeperkte aansprakelijkheid.
De VOF
De VOF is in essentie een maatschap waarvan de vennoten overeenkomen dat zij rechtspersoonlijkheid zal genieten. Deze vennootschap heeft een “onvolkomen rechtspersoonlijkheid” waardoor er een afgezonderd vermogen van de vennootschap bestaat. De vennootschap kan zelfstandig optreden, maar de vennoten zijn onbeperkt en hoofdelijk aansprakelijk voor de verbintenissen van de vennootschap.
De CommV
De CommV heeft ook een “onvolkomen rechtspersoonlijkheid”, die sterk lijkt op een VOF. Het verschil tussen beiden is dat er bij de CommV ook stille vennoten zijn, die op de achtergrond blijven en slechts een beperkte aansprakelijkheid dragen (meer bepaald in verhouding tot hun inbreng).
In deze vorm zijn er dus één of meer vennoten die onbeperkt en hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de verbintenissen van de vennootschap, dit zijn de zgn. ‘gecommanditeerde vennoten’. Daarnaast zijn er nog één of meer vennoten die zich beperken tot investering in geld of in natura. Zij nemen niet deel aan het beheer en worden de ‘commanditaire vennoten’ genoemd.
De NV
Het oorspronkelijk doel van de NV was om een grote onderneming uit te bouwen waarbij de identiteit van de aandeelhouders minder belangrijk was. Je kiest dus voor een NV als je een grote onderneming bent of zal worden in de nabije toekomst. Het minimumkapitaal blijft 61.500 euro.
Deze vennootschapsvorm is onderworpen aan een streng wettelijk kader waarvan je niet kan afwijken. Daartegenover staat dat het voor de NV nog steeds mogelijk is om zich te laten noteren op de beurs. De genoteerde vennootschap kan aandelen, winstbewijzen of certificaten hebben die op de gereglementeerde markt zijn genoteerd.
Nieuwe bestuursvorm
Bij de oprichting (of na een statutenwijziging) kan je kiezen voor een klassieke raad van bestuur, een eenhoofdige bestuurder of een duaal systeem met een directieraad en een raad van toezicht. Dit is een belangrijke nieuwigheid, aangezien de NV vandaag de dag enkel de klassieke raad van bestuur kent. (Meer info hierover ook in hoofdstuk 1 van dit dossier)
Beursgenoteerd: gendervertegenwoordiging
In een genoteerde NV (net als in een organisatie van openbaar belang) moet je in de raad van toezicht en in de raad van bestuur voldoen aan de gendervertegenwoordiging. In principe moet dan één derde van de leden van de raad van het ander geslacht zijn dan de overige leden.
De BV
Een BV (de vroegere BVBA) wordt nu de spilvennootschap bij uitstek, en dit zowel voor de kleine, middelgrote en grote ondernemingen. De BV is onderhevig aan veel aanvullende regels, die gelden wanneer niets anders bepaald is. Starters die niet alles uitgebreid onder de loep nemen, zullen vaak voor deze vennootschapsvorm kiezen. De wetgever wilt met dit standaardmodel starters beschermen door een duidelijker en evenwichtiger wettelijk kader te voorzien.
Geen minimumkapitaalvereiste meer
Belangrijk voor de oprichting van een BV is dat er, in lijn met de reeds bestaande regelgeving, een toereikend aanvangsvermogen dient te zijn. Dit vervangt de minimumkapitaalvereiste. Je waarborgt dit door een degelijk financieel plan op te stellen, de wet zal voortaan hier een minimuminhoud voor bepalen. Voorheen werd dat enkel door de rechtspraak verplicht.
Waaruit bestaat het toereikend aanvangsvermogen?
Het toereikend aanvangsvermogen wordt beoordeeld naar gelang de voorgenomen bedrijvigheid. Dit aanvangsvermogen bestaat in sé uit het eigen vermogen van de BV. Dat ontstaat bij een oprichting uit een inbreng in geld en/of natura en/of nijverheid. Hierbij worden ook de vreemde middelen in rekening gebracht zoals de bankfinancieringen en de achtergestelde aandeelhoudersleningen.
De inbreng in nijverheid moet toegelaten worden door de andere aandeelhouders. De oprichter zal immers voor zijn toekomstige arbeid aandelen krijgen. Een minder kapitaalkrachtige oprichter zal zo toch deel kunnen nemen in de vennootschap. De waardering verloopt op dezelfde wijze als bij de inbreng in natura. De aandelen van de BV zullen door een statutaire bepaling ook vrij overdraagbaar kunnen worden gemaakt.
Financieel plan
De notaris houdt het financieel plan bij. De inhoud hiervan is een van de garanties voor de schuldeisers. Het is niet verplicht om dit te actualiseren noch om je te laten bijstaan door een cijferberoeper (bijvoorbeeld je boekhouder). Indien je echter minder risico op oprichtersaansprakelijkheid wilt lopen doe je dit natuurlijk best wel.
Het financieel plan dient een dubbel doel. Enerzijds beoogt ze te beschermen tegen lichtzinnige oprichtingen door de oprichters verplicht te laten nadenken over de nodige financiële middelen. Anderzijds kan een rechter bij latere insolventie beter beoordelen of er initieel wel een toereikend aanvangsvermogen was.
Terminologie
In een BV verandert de terminologie ook. De zaakvoerder is vervangen door bestuurder en de vennoot door aandeelhouder.
(Meer weten over de BV? In deze tekst vertellen we alles over de afschaffing van het kapitaal en de gevolgen voor de aandeelhouders)
De CV
De CV gaat terug naar de oorspronkelijke coöperatieve insteek, namelijk een onderneming voeren op basis van het coöperatief gedachtegoed dat afwijkt van de principes en de waarden van de aandeelhoudende vennootschappen. In een CV is het doel om te voldoen aan de behoeften van de aandeelhouders in samenloop met de ontwikkeling van economische en sociale activiteiten. Hierdoor is voor de oprichting van een CV het engagement van minstens drie vennoten vereist.
De Nationale Raad voor Coöperaties kan een CV erkennen als sociale onderneming indien bepaalde voorwaarden vervuld zijn. Zo moeten er principes nageleefd worden zoals de vrije toetreding van nieuwe vennoten, het ontbreken van een dominerende vennoot en het ontbreken van een speculatief doel.
(Nog meer weten over de resterende vennootschapsvormen in het nieuw WVV? Klik hier.)
Vennootschap oprichten kan (nog) niet online
Een vennootschap oprichten is nog niet online mogelijk. Je moet voor de opstart van de meeste vennootschapsvormen dus nog steeds langsgaan bij de notaris. Bij haar of hem zal je je oprichtingsakte moeten verlijden en je financieel plan voorleggen.
Die oprichtingsakte bestaat minstens uit twee onderdelen:
- De statuten waarin je onder andere de naam en de rechtsvorm bepaalt.
- De overige bepalingen (aanvangs- of slotbepalingen).
Deze zijn in het nieuwe wetboek interessanter. Zo is het mogelijk om een niet-statutair bestuursorgaan hier in onder te brengen. Zo kan je ook de samenstelling van de inbrengen (die bij een BV ook in nijverheid kunnen!) aanduiden.
Waarom is het verschil tussen statuten en overige bepalingen belangrijk?
Om de statuten te wijzigen heb je een beslissing van de algemene vergadering nodig. Dit is niet zo flexibel en betekent extra kosten.
De overige bepalingen kan je daarentegen laten wijzigen door de raad van bestuur of de zaakvoerders (de bestuurder).
De statutaire zetel
De statutaire zetel is het adres van de maatschappelijke zetel van de vennootschap. Dit adres dient als aanknooppunt voor de toepasselijke wetgeving op de vennootschap én de taal van de statuten. Belangrijk dus.
Zetel wijzigen wordt eenvoudiger
Het WVV maakt het eenvoudiger om de zetel te wijzigen en daardoor de corporate mobility in België verhogen. Zo kan een vennootschap ook in België (net zoals bijvoorbeeld Nederland, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk) aan forum shopping te doen. Dit is het kiezen van de wetgeving die het best bij je vennootschap past door het bepalen van je zetel in een open ondernemersklimaat.
Daarnaast biedt de statutaire zetelleer ook rechtszekerheid. Je weet dan immers dat van zodra je je zetel in België vestigt, het Belgische vennootschapsrecht van toepassing is. Ongeacht of je daadwerkelijke activiteiten in België uitoefent of het bestuur van de vennootschap vanuit België gebeurt. Let op, niet alle landen in Europa hanteren al de statutaire zetelleer, maar er is wel een duidelijke evolutie in die richting.
Hoe bepaal je de maatschappelijke zetel?
In het nieuw wetboek is het voldoende om het gewest te bepalen waarin de maatschappelijke zetel valt. Dit betekent dus dat de statuten niet bij elke adreswijziging moeten wijzigen.
Het volstaat om in de statuten aan te duiden of je maatschappelijke zetel valt in het Vlaams, Waals of Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Dat is bijvoorbeeld ook handig als je bedrijf op korte tijd groeit en je een grotere of nieuwe locatie moet zoeken.
Hoe kan je de maatschappelijke zetel wijzigen?
Van zodra je je maatschappelijke zetel wilt wijzigen zijn er verschillende opties:
Wijziging binnen hetzelfde gewest
In dit geval is er geen taalwijziging. Dat betekent dat er geen statutaire machtiging nodig is en je bestuursorgaan het adres kan wijzigen. De bevoegdheid hiervoor wordt aan de wet zelf ontleend.
Opgelet: staat het adres toch vermeld in de statuten, wat vaak gebeurt, dan dien je de formaliteiten van de statutenwijziging wel te volgen. Dat wil zeggen dat een tussenkomst van een notaris nodig is en een openbaarmaking. Enkel de algemene vergadering moet de statuten niet verplicht meer goedkeuren.
Wijziging naar ander gewest
Verplaats je de zetel naar een ander gewest dan moet de klassieke statutenwijziging wel gevolgd worden.
Het bestuursorgaan kan de statuten uitsluiten, beperken of moduleren. Zo zou er in de statuten bepaald kunnen worden dat de zetel enkel maar binnen Gent verplaatst kan worden, ongeacht of het adres nu wel of niet in de statuten is opgenomen. Zo kan je nog altijd flexibiliteit inbouwen volgens je eigen invulling.
Enkel voor toepassing vennootschapsrecht
De maatschappelijke zetel is slechts het aanknopingspunt voor het nieuw Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen.
Zo wordt er in het insolventierecht nog het COMI (Centre Of Main Interest) gebruikt om onder meer de aansprakelijkheid van de bestuurders bij faillissement te bepalen. Om de toepasselijke belastingregels vast te stellen zal de fiscus nog steeds het “center of management and control” gebruiken als criterium. De maatschappelijke zetel is ook niet bepalend voor de toepassing van het arbeidsrecht, hier wordt de exploitatiezetel (plaats van tewerkstelling) gebruikt.
Wij kunnen helpen
Plannen om een vennootschap op te richten dit jaar? We overlopen samen de voor- en nadelen van de verschillende structuren en staan je bij in de concrete uitwerking ervan.
Klik hieronder om meer te weten:
Profiteer van de voordelen van het WVV
Heb je nog andere vragen, klik hieronder om contact op te nemen:
Lees meer in het e-book
Dowload het e-book
‘Nieuw wetboek Vennootschappen: de belangrijkste aspecten in de kijker’
Of lees online de andere hoofdstukken:
- Wat verandert er op vlak van bestuur?
- Hoe verandert de algemene vergadering?
- Hoe ziet de nieuwe BV eruit?
- Wat verandert er aan de geschillenregeling?
- Welke vennootschapsvormen blijven bestaan en wat houden ze in?
- De overgangsfase: vanaf wanneer is de nieuwe wet voor u van toepassing?
Lees ook:
Vragen?
Als je nog vragen hebt over dit onderwerp, neem gerust contact met ons op. Wij helpen je graag verder.
